Niepokorni eksperci filmowi

Minister Kultury Piotr Gliński powołał ekspertów Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Do listy dopisał m.in Ewę Stankiewicz, Jana Pospieszalskiego i Piotra Semkę. Wykreślił zaś Kazimierę Szczukę i Agnieszkę Graff.

W poprzedni poniedziałek, 7 grudnia, miał ruszyć nabór wniosków na dofinansowanie w przyszłym roku przez Polski Instytut Sztuki Filmowej: produkcji filmowej (fabularnej, animowanej i dokumentalnej – 90,5 mln zł), programów dotyczących upowszechnienia kultury filmowej (25 mln zł), promocji polskiego filmu za granicą (8 mln zł), a także programów rozwoju kin (6 mln zł).

PISF musiał się jednak wstrzymać z przyjmowaniem tych wniosków, bo minister Piotr Giński nie zatwierdził listy ekspertów, którzy oceniają wnioski o dofinansowanie. Instytut finansuje najwyżej połowę budżetu producenckiego, pozostałą część producenci filmowi muszą zorganizować na własną rękę. Wreszcie w piątek, 11 grudnia, minister listę odesłał, ale wcześniej dopisał do niej ekspertów, którzy mogą budzić kontrowersje. Wśród 376 ekspertów, wybitnych reżyserów i ludzi od dawna związanych z filmem, znaleźli się też Ewa Stankiewicz i Jan Pospieszalski. To prawicowi publicyści, twórcy kontrowersyjnego filmu dokumentalnego o katastrofie smoleńskiej. Minister dopisał też do eksperckiej listy nazwisko Antoniego Krauzego, który wyreżyserował film „Smoleńsk”. Przypomnijmy, że eksperci PISF prawie jednomyślnie odrzucili projekt dofinansowania tego filmu, a powodem był słaby scenariusz. Eksperckie grono zasilili też prawicowi publicyści: Piotr Semka („Do Rzeczy”), Robert Tekieli (felietonista „Gazety Polskiej”), Piotr Zaremba („wSieci”), a także Rafał Ziemkiewicz („Do Rzeczy”).

Po co są ci eksperci? Zgodnie z obowiązującą Ustawą o kinematografii z 2005 r. o tym, kto będzie dostawał pieniądze, decyduje system ekspercki, a ekspertami powinny być osoby związane z kinematografią, wybierani na roczną kadencję. System ekspercki jest po to, by to nie politycy decydowali, kto i na jakie filmy dostaje pieniądze. Dziś PISF podlega wiceministrowi kultury Jarosławowi Sellinowi. Jeden z jego współpracowników mówił dwa tygodnie temu, że „Sellin chce się dobrze tej liście przyjrzeć i dopisać kilku ekspertów bliskich temu, jak PiS myśli o polskim kinie i o tym, jakie filmy powinny powstawać”.

W wywiadzie dla „Gazety Polskiej Codziennie” 27 listopada Sellin powiedział: „Dobrze, że PISF jest. W Polsce produkujemy dziś ok. 30 filmów rocznie. Jest postęp. Ale uważam, że przy okazji 10. rocznicy powstania PISF trzeba tam zrobić audyt. Dowiedzieć się, czy wszystkie środowiska artystyczne mają dostęp do pieniędzy, czy decyzje podejmowane są sprawiedliwie, czy zespoły ekspertów podejmujących decyzje o dofinansowaniu są spluralizowane”. Trzeba dodać, że kontrolę Instytutu przeprowadził niedawno NIK. W raporcie Izba chwali Instytut za „transparentny system wyboru dofinansowanych przedsięwzięć”. Dopisując nowe, związane z prawicą publicystyczną nazwiska, zapewne uznał, że spluralizował ten ekspercki zasób PISF.

Politycy PiS wiele razy mówili, że chcą nowej filmowej wizji polskiej historii i nie do przyjęcia jest dla nich ta przedstawiona chociażby w oscarowej „Idzie”. Wspominają o wysokobudżetowych filmach w stylu hollywoodzkim, przedstawiających – jak mówił Jarosław Kaczyński – „jak w Polsce było naprawdę w czasie II wojny światowej”.

MKiDN informuje też, że „przygotowywany jest raport otwarcia, celem zapoznania się z aktualną sytuacją i dorobkiem ostatnich lat. Są to rutynowe działania resortu względem instytucji kultury powierzonych pieczy MKiDN”. Ciekawe, co z tego audytu wyniknie…