Gabinety polityczne: zostawić czy likwidować?

Paweł Kukiz chyba się zorientował, że mu się PiS popierać nie opłaca (może nie dostał tego, co mu obiecali). Z początkiem tygodnia zaczął więc partię prezesa Kaczyńskiego mocno atakować i użył do tego ich własnej broni. Klub Kukiza złożył bowiem w Sejmie projekt ustawy, która likwiduje gabinety polityczne w ministerstwach i w samorządach.

PiS wnosiło o to dwa razy, ale z pozycji opozycyjnych (2009 r. i 2012 r.), a teraz Kukiz mówi im sprawdzam. Wiadomo, że punkt widzenia zależy od punktu siedzenia i z wygodnych rządowych foteli PiS widzi sprawę trochę inaczej, niż widział przed wyborami.

Szef klubu Ryszard Terlecki stwierdził, że PiS przebudowuje właśnie państwo, więc „demolowanie struktur ministerstw nie jest teraz szczęśliwe ani racjonalne”. Za ostatnich rządów PO w ministerialnych gabinetach politycznych pracowało prawie siedemdziesięciu doradców i około 500 osób ich obsługujących. A zarobki? Całkiem przyzwoite: doradcy zatrudnieni na całym etacie zarabiają najczęściej od 3,6 do 4,7 tys. zł brutto, szefowie 7,8 tys. zł brutto, a asystenci około 3 tys. zł.

Warto czy nie ma potrzeby utrzymywać tych politycznych gabinetów? Gdyby powrócić do idei, która przyświecała ich twórcom, to odpowiedź brzmi: tak, gabinety polityczne są potrzebne. Dziś jednak, patrząc na to, jak PiS jedną ustawą anulowało konkursy na dyrektorskie stanowiska, zlikwidowało służbę cywilną i szuka dziś do urzędniczej pracy ludzi, którzy „ideowo się z PiS identyfikują”, to rzeczywiście gabinety polityczne nie wydają się już potrzebne. Ich utrzymywanie to wyrzucanie pieniędzy w błoto.

To oczywiste, że ministrowie chcą się otoczyć zaufanymi ludźmi, którzy podzielają ich polityczne poglądy – i po to właśnie w 1997 r. stworzono gabinety polityczne. Wzorem były rozwiązania niemieckie i francuskie. Gabinety były pomysłem na oddzielenie pionu urzędniczego od politycznego w resortach i samorządach. Model idealny miał wyglądać tak: struktura ministerstwa, kierowana przez dyrektora generalnego, jest stabilna i wolna od politycznych zawirowań. Minister nie rozpoczyna więc pracy w resorcie od wymiany dyrektorów departamentów, ale przyprowadza ze sobą gabinet polityczny, który podaje się do dymisji wraz z nim. Urzędnicy wykonują polityczny plan tych, którzy wygrali wybory, ale w ramach obowiązującego porządku pranego. Ten model nie został jednak do końca uszanowany przez poprzednie ekipy, a dziś właściwe przestaje istnieć. Właśnie w resortach i urzędach trwa akcja wymiany zastanych urzędników na naszych, czyli lojalnych wobec PiS. To rujnuje ciągłość i warunki działania urzędów.

Były szef MSWiA Krzysztof Janik mówił kiedyś w wywiadzie dla „Gazety Wyborczej”, że „gabinety miały kończyć z hipokryzją, bo ministrowie zatrudniali współpracowników na urzędniczych etatach. Niestety, praktyka poszła w takim kierunku, że z ekspertów w gabinetach zrobiono przydupasów od kupowania biletów, zakupów czy ubierania koleżanki małżonki”.

To prawda, ale chyba jeszcze gorzej, że PiS chce z urzędników zrobić, cytując ministra Janika, „swoich przydupasów”. W takim układzie lepiej rzeczywiście zlikwidować te gabinety, bo za dużo będą nas ci „swoi – pisowscy” kosztować, a to się nam już kompletnie przestaje opłacać.