Trybunał pracuje i orzeka

W środę  i w czwartek Trybunał Konstytucyjny zajmie się trzema sprawami – jedna rozprawa w pełnym składzie i publiczne ogłoszenie dwóch orzeczeń w składach pięcioosobowych. Będzie orzekać na podstawie ustawy, której rząd nie uznaje. PiS posiedzenia TK nazywa nieformalnymi spotkaniami sędziów. Ich wyroków nie będzie drukować i respektować.

To będą pierwsze orzeczenia od czasu sporu wokół obsadzania sędziów i ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Ale to nie znaczy, że w TK nic się nie przez ostatnie tygodnie nie działo, i jak mówią w PiS, że sędziowie wygaszają swoją pracę.W środę TK rozpoznaje pytanie prawne, w pełnym składzie, które skierował do niego Naczelny Sąd Administracyjny. Rozprawie będzie przewodniczył prezes Andrzej Rzepliński. Sprawa dotyczy uprawnień komisarzy wyborczych w zakresie dokonywania podziału gmin na okręgi wyborcze, jeśli nie zrobi tego właściwy organ samorządowy. NSA uznaje, że to narusza konstytucję.

W czwartek natomiast TK ogłosi dwa orzeczenia. Pierwsze dotyczy zasad przywracania do pracy w Służbie Celnej, drugie – zwrotu kosztów procesowych w sprawach związanych ze zwrotem podatku VAT. Oba orzeczenia zostaną ogłoszone po wcześniejszym rozpoznaniu spraw na posiedzeniach niejawnych. Taką możliwość dała TK ustawa o Trybunale z 25 czerwca zeszłego roku, uchwalona jeszcze przez poprzedni Sejm.

TK rozpoczął wyznaczanie kolejnych rozpraw po rozpoznaniu grudniowej noweli, tzw. naprawczej, autorstwa PiS. Przypomnijmy, że 9 marca Trybunał uznał, że cała nowelizacja narusza cztery zasady konstytucji. W 12-osobowym składzie zakwestionowano m.in. wymóg większości 2/3 głosów przy podejmowaniu orzeczeń, określenie przez nowelizację z grudnia pełnego składu jako co najmniej 13 sędziów, nakaz rozpatrywania wniosków według kolejności wpływu, możliwość wygaszania mandatu sędziego przez Sejm. Rząd nie chce opublikować wyroku.

W tym roku do momentu wydania orzeczenia ws. noweli pisowskiej TK nie wyznaczał terminów rozpraw ani publicznego ogłaszania orzeczeń. Ale pracował. Na rozpoznanie czeka ponad 170 spraw z zeszłego roku. W pierwszym kwartale tego roku sędziowie wydali 228 postanowień dotyczących wstępnej kontroli skarg konstytucyjnych i wniosków. Pracują również sędziowie sprawozdawcy, przypisani do danej skargi: zwracali się do stron o zajęcie stanowisk, identyfikują problem konstytucyjny, analizują dla określonej skargi stan prawny, orzecznictwo ETPC w Strasburgu i ETS w Luksemburgu, a także analizują ewentualne skutki wyroku i przygotowują plany rozstrzygnięcia.

W rozpoznaniu merytorycznym są skargi dotyczące ustawy medialnej, ustawy o połączeniu funkcji prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości (zaskarżyli ją posłowie PO, PSL i Nowoczesnej, I prezes SN, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz Krajowa Rada Sądownictwa, a wszystkie wnioski TK połączył do wspólnego rozpoznania), ustawy o służbie cywilnej oraz tzw. ustawy inwigilacyjnej. Sprawy te nie stanęły jeszcze na wokandzie TK.

Tymczasem w zeszłym tygodniu prokuratura postanowiła zbadać, czy prezes TK Andrzej Rzepliński popełnił przestępstwo, broniąc autonomii Trybunału. To wystarczający dowód na to, że PiS boi się jego autorytetu. To też pogrożenie palcem wszystkim innym sędziom, a także urzędnikom państwowym, którzy w swojej pracy będą wciąż uznawać wyższość orzeczeń TK nad decyzjami politycznymi PiS niezgodnymi z konstytucją.